Theo đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035” vừa được Chính phủ phê duyệt, dự kiến đến năm 2030 Việt Nam cần đến 3.900 người trình độ đại học (kỹ sư, cử nhân) và trình độ cao đẳng để phục vụ cho nhà máy điện hạt nhân. Vậy trường, ngành nào đào tạo nhân lực điện hạt nhân?
Cơ hội việc làm trong lĩnh vực điện hạt nhân
Điện hạt nhân, hay còn gọi là năng lượng nguyên tử, là một loại năng lượng được tạo ra từ các phản ứng hạt nhân, chủ yếu là phản ứng phân hạch hạt nhân. Trong quá trình này, các nguyên tử nặng như uranium hoặc plutonium bị phân tách thành các nguyên tử nhỏ hơn, giải phóng một lượng lớn năng lượng dưới dạng nhiệt.
Năng lượng nhiệt này sau đó được sử dụng để đun sôi nước, tạo ra hơi nước để quay các tuabin và sản xuất điện. Các nhà máy điện hạt nhân có thể tạo ra một lượng lớn điện năng với lượng nhiên liệu tương đối nhỏ, và không phát thải khí nhà kính trong quá trình sản xuất điện.
Hiện các nhà máy điện hạt nhân cung cấp khoảng 10% điện năng sản xuất trên toàn thế giới và giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu nguồn điện nhiều nước. Thế giới có 32 nước đang sở hữu và vận hành các nhà máy điện hạt nhân và khoảng 20 quốc gia khác đang xem xét phát triển điện hạt nhân để đáp ứng nhu cầu năng lượng, hiện thực hóa các cam kết khí hậu.
Mới đây Quốc hội Việt Nam đã thông qua chủ trương xây dựng nhà máy điện Hạt nhân 1,2 ở Ninh Thuận. Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) cho biết, dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận gồm Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, tổng công suất 4.000MW (2×2.000MW).
Dự án này mở ra cơ hội rộng lớn cho người học nhóm ngành liên quan đến điện hạt nhân. Theo đó cần tới 2.400 người cho hai nhà máy. Số người này bảo đảm cho các vị trí như kiểm soát an toàn và bảo vệ bức xạ, quản lý dự án, nhà máy, vận hành khai thác-điều hành các lò, bảo trì và hỗ trợ kỹ thuật.
Các ngành học liên quan điện hạt nhân
Đến nay các trường đại học ở Việt Nam đã tuyển sinh và đào tạo một số ngành học liên quan đến lĩnh vực điện hạt nhân. Cụ thể như sau:
Điện hạt nhân: Hiện chưa có ngành riêng về Điện hạt nhân mà chỉ đang dừng lại đào tạo ở mức chuyên ngành. Chuyên ngành này nằm trong ngành Công nghệ kỹ thuật điện, điện tử, Trường ĐH Điện lực. Nội dung gồm các học phần bám sát với các nội dung liên quan đến lĩnh vực hạt nhân và an toàn bức xạ.
Công nghệ Kỹ thuật hạt nhân: Ngành này tập trung đào tạo các nội dung liên quan các ứng dụng của những phản ứng quá trình phân hạch, nhiệt hạch, cùng những hiện tượng vật lý hạ nguyên tử. Tất cả dựa trên những nguyên lý cơ bản nhất của vật lý hạt nhân.
Đối với chuyên ngành phân hạch, kỹ thuật hạt nhân gồm các vấn đề về thiết kế, bảo trì từ quy mô hệ thống tới chi tiết như lò phản ứng hạt nhân, nhà máy điện hạt nhân, hay thậm chí là vũ khí hạt nhân.
Bên cạnh đó, ngành Công nghệ kỹ thuật hạt nhân còn nghiên cứu về y học hạt nhân cùng nhiều ứng dụng khác. Ví dụ như: quá trình bức xạ ion hóa, an toàn hạt nhân, lưu chuyển nhiệt, chu kỳ nhiên liệu hạt nhân, kỹ thuật xử lý chất thải hạt nhân và những vấn đề phổ biến về vũ khí hạt nhân.
Vật lý nguyên tử và hạt nhân: Là ngành học cung cấp những kiến thức cơ bản về cấu trúc nguyên tử, các nguyên tử một điện và nhiều điện tử hóa trị cũng như nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn, tác dụng của từ trường, điện trường lên phổ năng lượng nguyên tử, quá trình hấp thụ và bức xạ của nguyên tử.
Các tổ hợp xét tuyển vào nhóm ngành điện hạt nhân
Hiện nay xét tuyển vào nhóm ngành liên quan điện hạt nhân có rất nhiều phương thức tuyển sinh: thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, xét học bạ, xét điểm thi tốt nghiệp…
Nếu thí sinh xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp và học bạ theo tổ hợp môn, các ngành học liên quan điện hạt nhân thường xét tuyển các tổ hợp môn sau:
- A00: Toán- Lý-Hóa
- A01: Toán- Lý -Anh
- A02: Toán-Vật Lý- Sinh học
- D07: Toán- Hóa-Anh
- D90: Toán- Tiếng Anh- Khoa học tự nhiên
Học nhóm ngành điện hạt nhân được ưu đãi gì?
Từ năm 2013, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 124/2013/NĐ-CP quy định Chính sách ưu đãi, hỗ trợ người đi đào tạo trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Theo học các ngành liên quan đến điện hạt nhân sinh viên sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi như sau:
Mức ưu đãi, hỗ trợ đào tạo ở trong nước:
Sinh viên đào tạo trình độ cao đẳng xếp loại giỏi trở lên được hưởng ưu đãi, hỗ trợ cấp sinh hoạt phí bằng 1,5 lần mức lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức; sinh viên đại học xếp loại học lực giỏi trở lên được cấp sinh hoạt phí bằng 2,5 lần mức lương cơ sở; được xét tuyển đi thực tập 6 tháng ở nước ngoài nếu năm cuối của chương trình đạo tạo xếp học lực khá trở lên..
Học viên cao học, nghiên cứu sinh đào tạo trình độ thạc sĩ và tiến sĩ theo học các chuyên ngành trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử được hỗ trợ cấp sinh hoạt phí bằng 3,5 lần mức lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức/tháng; đồng thời được miễn học phí, tiền kí túc xá; được đi thực tập 6 tháng tại một số nước có ngành năng lượng nguyên tử phát triển.
Mức ưu đãi, hỗ trợ đào tạo ở nước ngoài:
Sinh viên đại học, học viên cao học, nghiên cứu sinh theo học các chuyên ngành trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử ở nước ngoài được hưởng các chế độ ưu đãi như cấp 02 vé máy bay khứ hồi hạng phổ thông đối với sinh viên và nghiên cứu sinh, 01 vé máy bay khứ hồi hạng phổ thông đối với học viên cao học trong quá trình học để đi và về Việt Nam; cấp lệ phí làm hộ chiếu, visa; cấp sinh hoạt phí bằng 1,2 lần mức sinh hoạt phí cao nhất mà Nhà nước hiện đang cấp cho sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh Việt nam được cử đi học ở nước ngoài theo các Đề án đào tạo của Chính phủ Việt Nam; đồng thời giữ nguyên mức lương đối với học viên cao học, nghiên cứu sinh trong thời gian học tập, nghiên cứu ở nước ngoài.
Các trường đào tạo nhân lực cho điện hạt nhân
Hiện nay Chính phủ đã giao cho 11 cơ sở đại học, cao đẳng đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035. Danh sách các trường như sau:
- Đại học Bách khoa Hà Nội
- Trường đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội
- Trường đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia TP.HCM
- Trường đại học Điện lực
- Trường đại học Đà Lạt
- Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam – Bộ Khoa học và Công nghệ
- Trường đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng
- Trường đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP.HCM
- Trường đại học Xây dựng Hà Nội
- Trường cao đẳng Điện lực TP.HCM – Tập đoàn Điện lực Việt Nam
- Trường cao đẳng Dầu khí Việt Nam – Tập đoàn Công nghiệp năng lượng quốc gia Việt Nam.
Bài viết liên quan: